2023-24માં, ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકો દ્વારા નોંધાયેલા છેતરપિંડીના કેસોની સંખ્યા 67.1 ટકા
નવીદિલ્હી, તા. 26
ચાલુ નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ અર્ધવાર્ષિક ગાળામાં બેંક છેતરપિંડીના કેસોમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો હતો અને તે 18,461 કેસોમાં સામેલ હતો અને તેમાં સામેલ રકમ આઠ ગણાથી વધુ વધીને રૂ. 21,367 કરોડ થઈ હતી, એમ ગુરુવારે જારી કરાયેલા આરબીઆઈના ડેટા અનુસાર. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે 2023-24માં બેંકિંગના વલણ અને પ્રગતિ અંગેનો અહેવાલ બહાર પાડ્યો છે, જે 2023-24 દરમિયાન અત્યાર સુધીમાં કોમર્શિયલ બેંકો, સહકારી બેંકો અને બિન બેંકિંગ નાણાકીય સંસ્થાઓ સહિત બેંકિંગ ક્ષેત્રની કામગીરીની રૂપરેખા દર્શાવે છે. 24 અને 2024-25 પ્રસ્તુત કરે છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર દરમિયાન છેતરપિંડીની સંખ્યા 18,461 હતી જેમાં રૂ. 21,367 કરોડનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે છેતરપિંડીના અહેવાલની તારીખના આધારે અગાઉના નાણાકીય વર્ષના તુલનાત્મક સમયગાળામાં રૂ. 2,623 કરોડના 14,480 કેસ નોંધાયા હતા. તેણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે છેતરપિંડી પ્રતિષ્ઠા જોખમ, ઓપરેશનલ જોખમ, વ્યાપાર જોખમ અને નાણાકીય સ્થિરતા અસરો સાથે ગ્રાહક વિશ્વાસના ધોવાણના સ્વરૂપમાં નાણાકીય સિસ્ટમ સામે અનેક પડકારો ઉભી કરે છે.
સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ 2023-24 વિશે, છઇઈંએ જણાવ્યું હતું કે રિપોર્ટિંગની તારીખના આધારે બેંકો દ્વારા છેતરપિંડી કરવામાં આવેલી રકમ એક દાયકામાં સૌથી ઓછી હતી, જ્યારે સરેરાશ મૂલ્ય 16 વર્ષમાં સૌથી ઓછું હતું. છેતરપિંડીની ઘટનાની તારીખના આધારે, 2023-24 માં, ઇન્ટરનેટ અને કાર્ડ છેતરપિંડીનો કુલ હિસ્સો રકમની દ્રષ્ટિએ 44.7 ટકા અને કેસોની સંખ્યાની દ્રષ્ટિએ 85.3 ટકા હતો. 2023-24માં, ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકો (PVBs) દ્વારા નોંધાયેલા છેતરપિંડીના કેસોની સંખ્યા કુલના 67.1 ટકા હતી. જો કે, સામેલ રકમના સંદર્ભમાં, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો (PVBs) 2023-24માં તમામ બેંક જૂથો માટે કાર્ડ અને ઇન્ટરનેટ છેતરપિંડીનો સૌથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે.
કુલ દંડની રકમ વર્ષ 2023-24માં બમણી કરતાં પણ વધુ વધીને રૂ. 86.1 કરોડ થઈ છે, જેમાં જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેન્કોએ સૌથી વધુ યોગદાન આપ્યું છે. આ વર્ષે સહકારી બેંકો પર દંડની રકમમાં ઘટાડો થયો છે, જ્યારે દંડના કેસોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે.અહેવાલમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ઘણા અહેવાલો ડિજિટલ ધિરાણ ક્ષેત્રમાં અનૈતિક ખેલાડીઓની હાજરી સૂચવે છે જેઓ નિયમનકારી સંસ્થાઓ સાથે જોડાણનો ખોટો દાવો કરે છે.
નિયંત્રિત એન્ટિટી સાથે ડિજિટલ લેન્ડિંગ એપ (DLA) ના જોડાણના દાવા ચકાસવામાં ગ્રાહકોને મદદ કરવા માટે, રિઝર્વ બેંક નિયમન કરાયેલ એકમો દ્વારા જમાવવામાં આવેલ ઉકઅતનું જાહેર ભંડાર બનાવવાની પ્રક્રિયામાં છે. આ રિપોઝીટરીમાં રિઝર્વ બેંકની કોઈ દખલગીરી વિના, નિયમન કરાયેલ એકમો દ્વારા સબમિટ કરવામાં આવેલ ડેટા હશે અને જ્યારે પણ નવો ઉકઅ ઉમેરવામાં આવે અથવા અસ્તિત્વમાંનો ઉકઅ કાઢી નાખવામાં આવે ત્યારે નિયમન કરાયેલ એન્ટિટીઓએ તેને અપડેટ કરવું પડશે. ડિજિટલ છેતરપિંડીના ઘણા કિસ્સાઓ ગ્રાહકો પરના સોશિયલ એન્જિનિયરિંગ હુમલાઓથી પરિણમે છે, ત્યારે આવી છેતરપિંડી કરવા માટે ખચ્ચર બેંક ખાતાના ઉપયોગમાં પણ તીવ્ર વધારો થયો છે.
